a
|
art.
|
wan (2)
|
a bit more
|
|
a fika wan pikin sani fu Gadu
|
·
|
|
a fika wan pikin sani fu Gadu
|
·
|
|
a fika wan pikin sani fu Gadu
|
a certain
|
adj.
|
wan (3)
|
a few
|
adj.
|
wanwan (2)
|
·
|
n.
|
wantu
|
abandon
|
vt.
|
fika (1)
|
ability
|
n.
|
taanga (6)
|
able, be
|
vi.
|
kan1
|
·
|
·
|
man2
|
·
|
·
|
poi
|
abort a pregnancy
|
|
puu bee
|
abound
|
vi.
|
monyo
|
about
|
prep.
|
fu2 (3)
|
above, quantity
|
n.
|
tapu1 (5)
|
absolutely not
|
adv.
|
kweti
|
abundance, over-
|
|
de fu naki dagu
|
accept
|
vt.
|
teke (2)
|
accident
|
n.
|
ongooku
|
according to
|
prep.
|
na2 (1)
|
accounting of, give an
|
|
gi faantiwowtu
|
accuse unrighteously
|
vt.
|
kaagi (1)
|
accustomed to
|
|
kisi a ana
|
Achilles tendon
|
n.
|
baka futu tetei
|
·
|
·
|
baka futu tetei
|
acquaintance
|
n.
|
gwentiman
|
acquainted, be well-
|
vi.
|
gwenti (1)
|
acquire known information
|
|
fisi wan sama
|
across
|
prep.
|
kaasi abaa
|
act
|
vt.
|
meke1 (6)
|
act important
|
|
pee ibiman
|
act of, in the
|
prep.
|
tapu1 (4)
|
act of standing
|
n.
|
taampu1 (4)
|
action, emphatic
|
adv.
|
te2 (2)
|
action, non-stop
|
|
du wan sani dei anga neti
|
action, poise for
|
vt.
|
kaka2
|
actions
|
n.
|
du (2)
|
actual
|
adv.
|
tuutuu
|
additionally
|
adv.
|
baka3 (2)
|
adhere
|
vi.
|
fasi2
|
admonish
|
|
puu kaasi
|
·
|
|
puu uwii
|
·
|
vt.
|
kaasi2 (1)
|
adult
|
n.
|
gaansama
|
adult man, become an
|
|
wei kamisa
|
adult woman
|
n.
|
pangi uman
|
adult woman, become an
|
|
gi pangi
|
·
|
|
wei pangi
|
adulterer, male
|
|
toobi sama
|
adultery
|
|
du ogii a man osu
|
adultery, commit
|
|
waka waka a i man osu
|
·
|
|
du ogii
|
advance
|
|
go anga fesi
|
advance of, in
|
adv.
|
fosi (1)
|
advantage
|
n.
|
wini (2)
|
advantage, no
|
|
a ná abi wini
|
advice
|
n.
|
lai2
|
affix
|
suf.
|
-mi
|
afraid
|
adj.
|
pantan
|
afraid, be
|
|
booko saka
|
·
|
|
booko sikin
|
afraid of, be
|
vt.
|
feele
|
·
|
·
|
feele
|
African-Suriname people
|
n.
|
Nengee
|
after
|
adv.
|
baka te
|
after that
|
adv.
|
bakadati
|
afternoon, early
|
|
san ati
|
afternoon!, Good
|
|
U miti oo!
|
afternoon, late
|
n.
|
bakadina
|
afternoon to you!, Good
|
|
U miti baka ye!
|
afterwards
|
adv.
|
bakadati
|
again
|
adv.
|
baka3 (1)
|
again and again
|
adv.
|
namo1
|
against another
|
|
anga makandii
|
against iron, iron
|
|
ayee anga ayee
|
aged (as of wood), not
|
adj.
|
lala (3)
|
aggravate
|
|
sawtu wan sama
|
·
|
vt.
|
muliki (2)
|
aggressive person
|
n.
|
atiman
|
·
|
·
|
atiman
|
agitated, be
|
vi.
|
pompu (3)
|
agouti
|
n.
|
aguti
|
agouti, Reddish
|
n.
|
mabula
|
orange-rumped"}agouti, red-rumped or orange-rumped
|
n.
|
konkoni
|
agree
|
vt.
|
kuudei (1)
|
agreement
|
n.
|
kuudei (2)
|
agreement, make an
|
|
fiti mofu
|
·
|
|
meke mofu
|
·
|
|
meke mofu
|
·
|
vt.
|
kuudei (1)
|
Ah
|
interj.
|
kee (2)
|
ahead (physically)
|
prep.
|
fesi (4)
|
aid
|
n.
|
yeepi (2)
|
AIDS
|
n.
|
Aids
|
aim (gun)
|
vi.
|
maiki (4)
|
air
|
n.
|
tapu1 (1)
|
air bladder (fish)
|
n.
|
baasi (2)
|
air pump
|
n.
|
pompu (2)
|
airplane
|
n.
|
opalani
|
Akurio Amerindian
|
n.
|
Awayaikule
|
Albina
|
n.
|
Alimina
|
albino
|
n.
|
bonkolo
|
alcohol, be drunk on
|
vi.
|
hei1 (2)
|
alcoholic drink
|
n.
|
kasii
|
alcoholic drink, strong
|
n.
|
sopi
|
alert, be
|
|
de anga ain
|
alike
|
adj.
|
aseefi
|
·
|
·
|
awan
|
alive
|
adv.
|
libilibi
|
all
|
adj.
|
ala
|
·
|
pn.
|
alafiya
|
all is going well
|
|
A kai a pasi gi en.
|
·
|
|
A kai a pasi gi en.
|
all of that
|
adv.
|
aladati
|
Almighty God
|
n.
|
Masaa Gadu
|
almost
|
|
a fika wan pikin sani fu Gadu
|
·
|
|
a fika wan pikin sani fu Gadu
|
·
|
|
a fika wan pikin sani fu Gadu
|
·
|
adv.
|
beina
|
·
|
·
|
pikinmoo (2)
|
almost to the end
|
adv.
|
kaba kaba
|
alone
|
adj.
|
seefi2 (3)
|
·
|
·
|
wanwan (1)
|
alphabet, letter of the
|
n.
|
letel
|
already
|
adv.
|
kaba (6)
|
already bought
|
adj.
|
baibai
|
·
|
·
|
baibai
|
already cooked
|
adj.
|
boli boli
|
already sold
|
adj.
|
seli seli
|
also
|
adv.
|
seefi3 (1)
|
·
|
·
|
tu2
|
although
|
conj.
|
winsi1
|
Aluku
|
n.
|
Aluku
|
aluminum
|
n.
|
alimiyon
|
aluminum bucket
|
n.
|
boketi
|
aluminum tub for soaking clothes
|
n.
|
besini
|
always
|
adv.
|
alateiti
|
·
|
·
|
alaten
|
amazed, be
|
vi.
|
foondoo
|
America
|
n.
|
Ameekan (2)
|
American dollar
|
n.
|
Ameekan dala
|
American English language
|
n.
|
Ameekan (tongo)
|
·
|
·
|
Ameekan (tongo)
|
American people
|
n.
|
Ameekan (1)
|
Amerindian
|
n.
|
Ingii
|
·
|
·
|
Lebiman
|
Amerindian, Akurio
|
n.
|
Awayaikule
|
Amerindian, Arawak
|
n.
|
Aluwaka
|
Amerindian, Carib
|
n.
|
Kiibisi
|
Amerindian, Trio
|
n.
|
Tiiyo
|
Amerindian, Wayana
|
n.
|
Alukuyan
|
ammunition
|
n.
|
lai3
|
among
|
prep.
|
ini (2)
|
·
|
·
|
mindii (2)
|
amulet
|
n.
|
tetei (3)
|
anaconda
|
n.
|
mboma
|
Anainsi, clever as
|
|
koni enke Anainsi
|
Anainsi, folktale hero
|
n.
|
Anainsi1
|
ancestor
|
n.
|
afo
|
·
|
·
|
fositen sama
|
·
|
·
|
tata2 (2)
|
·
|
·
|
toto3
|
ancestors (collectively)
|
n.
|
den afo
|
·
|
·
|
den fositen sama
|
·
|
·
|
den gaandi
|
·
|
·
|
den gaansama
|
·
|
·
|
den gaanwan
|
·
|
·
|
den tata
|
ancestors, flagpole honoring
|
n.
|
faaka tiki
|
anchor, ship
|
n.
|
ankaa
|
and
|
conj.
|
anga1 (1)
|
·
|
·
|
soseefi
|
anger
|
|
boon ati
|
·
|
|
ati boon
|
·
|
n.
|
atiboon
|
·
|
·
|
atiboon
|
anger, ideophone describing fuming
|
ideo.
|
gudyuu
|
angrily jealous
|
|
(luku anga) sikeli ain
|
angry, be
|
|
ati boon
|
ani, Smooth-billed
|
|
kaw futuboi
|
·
|
n.
|
kaw foo
|
animal
|
n.
|
meti1 (1)
|
animal hide
|
n.
|
meti buba
|
animal horns
|
n.
|
tutu2
|
animal skin
|
n.
|
buba (3)
|
animals, herd of
|
n.
|
duupu (2)
|
animals, live like
|
|
libi enke meti
|
animals, tree-dwelling
|
|
tapu meti
|
animated being, teeth of
|
n.
|
tifi (1)
|
ankle
|
n.
|
koko (sii) futu
|
ankle bone
|
|
koko sii futu
|
·
|
|
koko sii futu
|
ankle clasp
|
n.
|
bui (3)
|
announce
|
|
bali basiya
|
annoy
|
vt.
|
fuufeli
|
·
|
·
|
weli1 (2)
|
another, against
|
|
anga makandii
|
another one
|
n.
|
wan taa(wan)
|
another time
|
n.
|
taa dei
|
answer
|
n.
|
piki1 (3)
|
·
|
vi.
|
piki1 (1)
|
ant
|
n.
|
mila
|
ant nest
|
n.
|
mila nesi
|
ant sp.
|
n.
|
ayo
|
·
|
·
|
kumaku
|
·
|
·
|
boon mila
|
·
|
·
|
mukukutu
|
·
|
·
|
seli3
|
ant sp., black
|
n.
|
baaka mila
|
·
|
·
|
baaka mila
|
ant sp., red
|
n.
|
lebi mila
|
anteater, Giant
|
n.
|
tamanuwa
|
anteater, Lesser
|
n.
|
mila foiti
|
anterior marker
|
aux. v.
|
be
|
anxious
|
adj.
|
pantan
|
anxious, be
|
|
dyombo ati
|
anymore
|
n.
|
moo (1)
|
apart, hold
|
vt.
|
paati2 (4)
|
apology
|
n.
|
soli1
|
Apostle Paul, the
|
n.
|
Pawles
|
Apostle Peter, the
|
n.
|
Peitilisi
|
appetizer, eat an
|
|
wasi mofu
|
apple of someone's eye
|
|
wan sama wan ain kalu
|
apple of the eye
|
|
gaasi fu ain
|
·
|
|
wan sama wan ain kalu
|
apply oneself to diligent study
|
|
poti ede
|
approaching, rain
|
|
tapu e baaka
|
approve
|
|
naki lenti
|
·
|
|
naki lenti
|
·
|
|
naki sitampu
|
·
|
|
naki sitampu
|
aquatic snake
|
n.
|
wataa sineki
|
Arab people
|
n.
|
Alabii
|
Arabic language
|
n.
|
Alabii tongo
|
·
|
·
|
Alabii tongo
|
Arawak Amerindian
|
n.
|
Aluwaka
|
Arawak village sp.
|
n.
|
Mata1
|
area
|
|
pisi wataa
|
building"}area behind a house or building
|
n.
|
baka osu
|
area downriver
|
n.
|
bilo
|
area of the Alukus
|
n.
|
Aluku (liba)
|
·
|
·
|
Aluku (liba)
|
area of the Matawai
|
n.
|
Matawai (liba)
|
area of the Ndyuka
|
n.
|
Ndyuka (1)
|
area of the Paramaccans
|
n.
|
Paamaka (liba)
|
area of the Saramaccan
|
n.
|
Saamaka (liba)
|
area upriver
|
n.
|
opu
|
argue
|
|
kisi toobi
|
·
|
vi.
|
sitee (1)
|
·
|
vt.
|
kuutu (3)
|
arise
|
vi.
|
opo (3)
|
arm
|
n.
|
ana (1)
|
arm, upper
|
n.
|
tapu ana
|
armadillo
|
n.
|
bongo
|
·
|
·
|
kapasi
|
armor
|
n.
|
feti sani
|
armored fish
|
|
koko udu
|
·
|
n.
|
hei ede
|
·
|
·
|
paata ede
|
·
|
·
|
katiina
|
·
|
·
|
kwikwi
|
·
|
·
|
waawaa
|
armpit
|
n.
|
ondoo ana
|
aromatic, be
|
vi.
|
switi (1)
|
arouse
|
vt.
|
sokoo (1)
|
arrange a marriage
|
|
poti mofu a boliman
|
arranged marriage
|
|
naki bee
|
arranged marriage, wife of
|
|
poti mofu uman
|
·
|
|
poti mofu uman
|
arrest
|
vt.
|
bui (1)
|
·
|
·
|
kisi1 (2)
|
arrive
|
vi.
|
doo1 (2)
|
arrive on standby
|
n.
|
olo (3)
|
fit"}arrived at a desired balance or fit
|
vi.
|
kisi1 (4)
|
arrow
|
n.
|
ga
|
article, plural definite
|
art.
|
den2
|
article, singular definite
|
art.
|
a2
|
as
|
adv.
|
enke (1)
|
·
|
conj.
|
fa (2)
|
·
|
·
|
te1 (2)
|
as a group
|
n.
|
kulu
|
as if
|
conj.
|
enke (2)
|
as long as
|
adv.
|
so langa
|
as one
|
adj.
|
wan (6)
|
as well
|
adv.
|
tu2
|
ash
|
n.
|
asisi (1)
|
ashamed, be
|
vi.
|
sen (1)
|
ask
|
vt.
|
akisi1 (1)
|
ask for
|
|
begi wan sama
|
ask for mercy
|
|
begi wan sama
|
ask for someone's hand in marriage
|
|
akisi sama
|
ask forgiveness
|
|
akisi paadon
|
·
|
|
akisi paadon
|
ask politely
|
vt.
|
begi (1)
|
aspect marker, continuative
|
func.
|
e
|
assistant, village chief's
|
n.
|
basiya
|
associate
|
n.
|
kamalali
|
·
|
vi.
|
mumui (2)
|
·
|
vt.
|
mosoo
|
assume temporary position
|
|
oli bangi gi wan sama
|
·
|
|
oli bangi gi wan sama
|
assurance
|
n.
|
howpu (2)
|
assured, be
|
vt.
|
howpu (1)
|
astonished, be
|
vi.
|
foondoo
|
astray, lead
|
vt.
|
fuduwali
|
asylum, insane
|
n.
|
kolela
|
at
|
prep.
|
na2 (1)
|
at all
|
adv.
|
kweti kweti
|
at the time of
|
conj.
|
te1 (2)
|
·
|
prep.
|
anga2 (3)
|
at what time
|
adv.
|
on ten (2)
|
·
|
·
|
on yuu (2)
|
athlete's foot
|
n.
|
koonsaka
|
attach rope to a hammock
|
vt.
|
sikeli amaka
|
attach securely
|
vt.
|
poti (2)
|
attack
|
vt.
|
ligei (2)
|
audience
|
n.
|
alikiman
|
·
|
·
|
alikiman
|
Aukan matriclan sp.
|
n.
|
Dyu Akuba
|
·
|
·
|
Beei1
|
·
|
·
|
Dikan
|
·
|
·
|
Kumpai
|
·
|
·
|
Lape
|
·
|
·
|
Misidyan
|
·
|
·
|
Otoo
|
·
|
·
|
Pata
|
·
|
·
|
Pedii
|
·
|
·
|
Piika
|
·
|
·
|
Pinasi
|
Aukan matrilineage
|
n.
|
Nyan Fai
|
Aukan people
|
n.
|
Okanisi Nengee
|
Aukan village sp.
|
n.
|
Mainsi1
|
Aukaner
|
n.
|
Okanisi
|
aunt
|
n.
|
tanto
|
·
|
·
|
tiya
|
authority, exercise
|
n.
|
taki1 (3)
|
authority, replace someone in
|
|
teke wan bangi abaa
|
authority, succeed someone in
|
|
teke wan bangi abaa
|
authorize
|
|
poti fu taki
|
auto
|
n.
|
wagi
|
avaricious, be
|
|
abi takuudu
|
avenging matrilineal spirit
|
n.
|
kunu (2)
|
avenging spirit, major
|
n.
|
gaan kunu
|
avocado
|
n.
|
afukati2
|
avoid
|
vi.
|
wai3
|
await
|
vt.
|
si (2)
|
awake
|
|
kiinkiin ain
|
awake, be
|
|
de anga ain
|
, dance the"}awasa, dance the
|
|
paata awasa
|
awful
|
adj.
|
kufaliki
|
ax
|
n.
|
akisi2
|
ax, short-handled
|
n.
|
ambei
|
ax-like tool
|
n.
|
puulu2
|